Kritik Gerilim Zirveye Taştı: ABD ile Çin Arasında Peş Peşe Hamleler, Bitcoin Sarsıldı

ABD ile Çin arasındaki büyük güç rekabeti, son aylarda artan gümrük tarifeleri, teknoloji kısıtlamaları ve kritik ham madde kontrolü anlaşmazlıklarıyla kritik bir tırmanma noktasına ulaştı. Küresel piyasalar da bu gelişmelerden etkilendi; Bitcoin, ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’e yönelik tehditlerinin ardından 110 bin doların altına geriledi. Bitcoin dahil kripto para piyasasının toplam değeri son 24 saatte yüzde 10,32 düşerek 3 trilyon 700 milyar dolara indi.

İki ülke, bir yandan ticaret gerilimini çözmek için müzakereler yürütürken, diğer yandan çip sektöründen yapay zekaya, nadir toprak elementlerinden soya fasulyesi ihracatına, liman ücretlerinden hava yolu rotalarına kadar pek çok alanda karşı karşıya geliyor.

Bu hafta yaşanan gelişmeler, tarafların çok sayıda cephede birbirine karşı hamle yaptığını net şekilde ortaya koydu.

Çin’in Adımları

Pekin yönetimi, 9 Eylül’de nadir toprak elementleri ve üretim teknolojilerinin ihracatına yeni kısıtlamalar getirdi. Ertesi gün, aralarında ABD’li savunma firmalarının da bulunduğu şirketleri yaptırım listesine aldı ve Qualcomm hakkında anti-tekel soruşturması başlattı.

Çin Ticaret Bakanlığı, ulusal güvenlik açısından hassas görülen bazı malzeme ve ürünlerin ihracatını kısıtladı. Kısıtlamalar özellikle elektrikli araçlardan akıllı telefonlara, uzay araçlarından silah sistemlerine kadar kullanılan nadir toprak elementleri ve bağlantılı üretim teknolojilerini kapsıyor.

Nadir toprak elementlerini çıkarma, işleme, mıknatıs üretimi, geri dönüşüm ve ikincil kullanım teknolojileri ile tesislerdeki montaj, bakım ve güncelleme süreçlerinin ihracatı kontrol altına alındı. Ayrıca, bu ürünleri ihraç eden yabancı şirketlerin lisans alma zorunluluğu getirildi. Çin, batarya üretiminde kullanılan kritik mineraller ve süper sert metaller içeren ürünlere de ihracat kısıtlaması uyguluyor.

ABD’nin Yanıtı

ABD Başkanı Donald Trump, Çin’in attığı adımları sert sözlerle eleştirerek, bu tutum devam ederse 1 Kasım’dan itibaren Çin’den ithal edilen tüm ürünlere yüzde 100 ek gümrük tarifesi getireceklerini ve kritik yazılım ihracatını durduracaklarını açıkladı. Trump, Çin’in nadir toprak elementlerini kontrol altına alma hamlesinin küresel üretimi olumsuz etkileyeceği uyarısında bulundu.

Küresel Piyasalara Etkisi

Trump’ın açıklamaları sonrası Bitcoin’in fiyatı 110 bin doların altına düşerken, Ethereum da yüzde 13 değer kaybederek 3 bin 760 dolara geriledi.

Çip Sektöründe Sıkı Kontrol

Çin, Qualcomm ve Nvidia gibi Amerikan çip üreticilerine anti-tekel soruşturmaları başlatarak teknoloji alanında sert önlemler alıyor. ABD ise Çip ve Bilim Yasası ve ek kısıtlamalarla Çin’in ileri teknoloji erişimini sınırlamaya çalışıyor.

Ticaret Müzakereleri

Tırmanan ticari gerilim sonrası iki ülke heyetleri İsviçre, İngiltere, İsveç ve İspanya’da bir araya gelerek geçici uzlaşmalar sağladı. 10 Kasım öncesi yeni görüşmelerin yapılması bekleniyor.

ABD-Çin gerilimi, sadece iki ülkeyi değil, küresel üretim ve finans piyasalarını da yakından ilgilendiriyor. Özellikle nadir toprak elementlerindeki kontroller, teknoloji ve enerji sektörlerinde ciddi dalgalanmalara yol açabilir.

Haber Merkezi