Çalışanların maaşları, fazla mesai ödemeleri ve bordrolar üzerinden yapılan hesaplamalar iş hayatında en çok tartışılan konular arasında yer alıyor. Son dönemde bordro hileleri, eksik maaş ödemeleri ve elden yapılan ücret ödemeleri sıkça gündeme gelirken, Yargıtay'ın verdiği emsal karar milyonlarca çalışanı yakından ilgilendiriyor. Türkiye Gazetesi yazarı ve Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş da çalışanlara kritik bir uyarıda bulundu: "Ücretler eksikse bordroyu imzalamayın."
Bordro Hileleri İşçiyi ve Devleti Zarar Ettiriyor
Birçok işverenin maliyetleri düşürmek için başvurduğu yöntemlerden biri, çalışanların maaşlarının bir bölümünü banka üzerinden, bir bölümünü ise elden ödemek. Bu durum hem devletin vergi ve SGK prim gelirlerini azaltıyor hem de çalışanların gelecekteki haklarını doğrudan etkiliyor.
İsa Karakaş, bu uygulamanın çalışanlar için büyük kayıplara yol açtığını belirterek şu değerlendirmeyi yaptı:
"Pratikte işçi maaşlarının, fazla mesailerinin ve diğer ücret ödemelerinin bir kısmının elden ödenmesi, gizlenmesi ya da çeşitli bordro hileleriyle kamufle edilmesi yaygın bir sorun. Bu durum hem devleti vergi kaybına uğratıyor hem de işçinin emeklilik maaşı, işsizlik maaşı, rapor parası, kıdem ve ihbar tazminatı gibi haklarının eksik ödenmesine neden oluyor."
Yargıtay'dan Çalışan Lehine Emsal Karar
Yaşanan ihtilaflar sonucu sık sık yargıya taşınan bu tür davalarda Yargıtay, geçtiğimiz aylarda kritik bir karara imza attı. Kararda, işçinin ücret bordrosunda görünen fazla mesai ve diğer ödemelerin kesin delil sayılacağı ancak bordronun hileli olduğunun ispat edilmesi halinde bunun işçinin aleyhine kullanılamayacağı belirtildi.
Yargıtay'ın hükmüne göre:
* Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu durumu yazılı delillerle ispatlamak zorunda.
* İşçinin imzasını taşıyan bordro, sahte olduğu kanıtlanmadıkça kesin delil niteliğinde kabul ediliyor.
* İmzalı bordroda görünen fazla mesai süresinden daha fazla çalışıldığını iddia eden işçi, bunu yazılı belgelerle ortaya koymak zorunda.
* Hileli bordro tespit edilirse, bu bordrodaki fazla mesai ve ek ödemeler dikkate alınmadan gerçek ücret üzerinden hesaplama yapılması gerekiyor.
İsa Karakaş'tan Çalışanlara "İmzalamayın" Uyarısı
İsa Karakaş, çalışanlara seslenerek eksik veya yanlış düzenlenmiş bordroları imzalamamaları gerektiğini söyledi. Karakaş, "Bordroyu imzaladıktan sonra yanlış veya hileli olduğunu iddia etmeniz oldukça güçtür. Sadece tanık beyanlarıyla bir sonuca ulaşmanız çoğu zaman mümkün değildir. Bu nedenle bordronuzu mutlaka kontrol edin, eksik gördüğünüzde imza atmayın" ifadelerini kullandı.
Karakaş ayrıca fazla mesainin ispatında işyeri kayıtlarının önemine dikkat çekti. İş yerine giriş-çıkış belgeleri, resmi yazışmalar ve yazılı kayıtların delil niteliğinde olduğunu belirterek, yazılı kanıt bulunmaması durumunda tanık beyanlarına başvurulabileceğini aktardı.
Fazla Mesai ve Hak Kaybı Riski
Çalışanların çoğu zaman fazla mesailerini ispat edemediği için hak kaybına uğradığını belirten uzmanlar, bu noktada bilinçli davranmanın önemini vurguluyor. Bordro hileleri nedeniyle işçinin yıllar sonra emekli olduğunda alacağı maaşın düşük olması, işten ayrıldığında kıdem ve ihbar tazminatının eksik hesaplanması gibi sorunlarla karşılaşabileceği ifade ediliyor.
Yargıtay'ın kararı, işçilerin lehine önemli bir koruma sağlasa da çalışanların kendi haklarını korumak için dikkatli olması gerektiği hatırlatılıyor. Özellikle bordrolarda fazla mesai, bayram tatili ve ek ödeme kalemlerinin nasıl gösterildiğinin kontrol edilmesi, ileride yaşanacak davalarda belirleyici rol oynuyor.
Bordronuzu Kontrol Etmeden İmzalamayın
Milyonlarca çalışanı ilgilendiren bu karar, iş hayatında daha adil bir sistemin sağlanması açısından büyük önem taşıyor. İşverenlerin bordro hileleriyle maliyet düşürme yöntemleri kısa vadede kazanç sağlasa da uzun vadede hem devlet hem de çalışan açısından ciddi kayıplara yol açıyor.
Çalışanların bilinçli hareket ederek bordrolarını imzalamadan önce kontrol etmeleri, hak kayıplarının önüne geçilmesi için kritik bir adım olarak görülüyor. Uzmanlar, işçilerin haklarını korumaları için bordro detaylarına dikkat etmelerini, gerektiğinde yasal yollarla haklarını aramaktan çekinmemelerini öneriyor.
Haber Merkezi