Anayasa Mahkemesi (AYM), teknik altyapısı bulunmayan geliştirme alanlarında yapı ruhsatı alınabilmesi için altyapı bedelinin yüzde 25'inin peşin, kalanının ise 6 ay içinde ödenmesini öngören düzenlemeyi Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti. Yüksek Mahkeme, iptal kararının 9 ay sonra yürürlüğe girmesine hükmetti.
Resmî Gazete'de yayımlanan karara göre, Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesi, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 23. maddesinin ikinci fıkrasındaki "teknik altyapı bedelini yüzde 25 peşin ödeyerek, geri kalan yüzde 75'ini altyapı hizmetinin tamamlanacağı tarihten itibaren en geç 6 ay içinde ödemeyi taahhüt edenlere de" ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal talebinde bulundu.
Başvuruda, söz konusu düzenlemenin, vatandaşlara resim ve harç benzeri mali yükümlülükler getirdiği ancak bu bedellerin miktarının ve hesaplanma yönteminin yasal çerçevede açıkça belirtilmediği vurgulandı. Bedelin hangi idare tarafından, neye göre belirleneceğine dair ölçütlerin kanunda yer almaması, Anayasa'nın "mali yükümlülüklerin kanunla konulması" ilkesine aykırı bulundu.
AYM kararında, iptali istenen düzenleme kapsamında "teknik altyapı bedelinin" yolu, pis su ve içme suyu şebekeleri gibi altyapısı tamamlanmamış alanlarda yapı ruhsatı talep edenlerden tahsil edildiğine dikkat çekildi. Ancak söz konusu bedelin miktarının nasıl belirleneceğine dair herhangi bir ölçüt getirilmediği ifade edildi.
Mahkeme kararında şu değerlendirmelere yer verildi:
"Her ne kadar yapı sahiplerinin yönetmelikte belirtilen şekilde hisselerine düşen bedeli ödeyeceği belirtilmişse de, bu husus bedelin kanunla belirlendiği anlamına gelmemektedir. Teknik altyapı bedelinin hesaplanmasına ilişkin herhangi bir ölçüt belirlenmeden yürütme organına geniş bir takdir yetkisi tanınması, mülkiyet hakkının kanunla sınırlanması ilkesiyle bağdaşmamaktadır."
Yüksek Mahkeme, açıklanan gerekçelerle İmar Kanunu'nun 23. maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verdi.
NTV'de yer alan habere göre, kararın ardından belediyeler artık "teknik altyapı bedeli" adı altında vatandaşlardan ek bir ödeme talep edemeyecek. Bu bedel, genellikle kanalizasyon, içme suyu ve yol yatırımları için tahsil ediliyordu. Ancak bazı belediyelerin bu uygulamayı genişleterek, teknik altyapısı zaten mevcut olan bölgelerde dahi aynı bedeli talep etmeye başladığı belirtildi.
Danıştay'ın daha önce de benzer uygulamalara ilişkin belediyelere uyarıda bulunduğu hatırlatıldı. Danıştay kararlarında, "Uyuşmazlık konusu alanın yapılaşmış ve teknik altyapısı mevcut olduğundan, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 23. maddesi uyarınca altyapı katılım bedeli alınamayacağı, mevcut altyapının yenilenmesi gerektiğinde ise 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu kapsamında harcamalara katılma payı alınabileceği" ifadelerine yer verilmişti.
AYM'nin kararıyla birlikte, belediyelerin altyapı bedeli uygulamasında sınırların yeniden çizilmesi bekleniyor. Yeni düzenleme yürürlüğe girene kadar mevcut sistem devam edecek, ancak dokuz ay sonra belediyeler artık altyapı bedelini bu kapsamda talep edemeyecek.
Haber Merkezi